Gặp gỡ "Cô giáo của những giải thưởng"

Nguyễn Thị Nguyệt sinh năm 1981, lớn lên trên mảnh đất Sơn Dương, huyện Hoành Bồ (nay là thành phố Hạ Long), Quảng Ninh, trong một gia đình truyền thống nghề giáo. Bằng tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và tâm huyết với nghề, cô đã đạt được nhiều thành tích trong chuyên môn và có những sáng kiến kinh nghiệm áp dụng trong giảng dạy đạt kết quả cao.

Tình yêu và niềm đam mê với nghề giáo

PV: Nghề giáo được biết đến là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý. Lý do nào khiến cô lựa chọn nghề giáo? Người làm nghề giáo hẳn phải có những phẩm chất tốt đẹp. Vậy theo cô tố chất cần có của một người giáo viên là gì?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Tôi đến với nghề giáo như là duyên nợ. Bố mẹ tôi đều là giáo viên. Bố tôi mất sớm, vì vậy gánh nặng gia đình đặt lên đôi vai gầy của mẹ. Việc lựa chọn vào sư phạm với tôi hoàn toàn là vì "học sư phạm thì không phải nộp học phí". Khi đi làm, gắn bó với trường lớp, học sinh, tình yêu nghề cứ thế lớn dần lên theo năm tháng. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng khẳng định: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý, nghề sáng tạo nhất trong những nghề sáng tạo vì nó đã sáng tạo ra những con người sáng tạo” – đương nhiên nghề giáo cũng có những chuẩn mực, yêu cầu riêng về đạo đức, chuyên môn, sáng tạo, đam mê và tâm huyết…

Trong nhà trường, chúng tôi được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, một trong những nhiệm vụ cần thiết tiếp theo của người giáo viên là giữ gìn, bồi đắp lòng yêu nghề và luôn phải xác định chính mình cũng đang trên con đường hoàn thiện bản thân để có thể làm tốt nhất vai trò của mình đối với nghề dạy học.

PV: Được biết sau khi tốt nghiệp sư phạm, cô đã lên vùng cao dạy học với mong muốn xóa nạn mù chữ. Điều gì đã thúc đẩy cô đưa ra một quyết định có phần "mạo hiểm" như thế? 

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Tôi cũng đã chịu những thiệt thòi từ nhỏ. Hồi còn là một giáo sinh, tôi luôn tâm niệm khi ra trường mình sẽ đến những nơi khó khăn nhất vì đó là nơi các em học sinh cần mình nhất. Sau khi tốt nghiệp cao đẳng sư phạm, tôi đã viết đơn tình nguyện lên vùng cao dạy học. Khi đó, có rất nhiều xã vùng cao còn khó khăn, hiện tượng mù chữ ở lứa tuổi thanh thiếu niên khá phổ biến. Lúc ấy tôi mới 21 tuổi mà học trò nhiều cô, cậu đã 15, 16 tuổi, thậm chí có học sinh chỉ ít hơn tôi vài, ba tuổi. Các em là người dân tộc Dao, có chuyện gì muốn trao đổi với nhau, các em chỉ thì thầm bằng tiếng Dao. Quả thực đến rồi thì mới thấy sao mà khó khăn quá. Nhiều lúc muốn hòa mình với các em, muốn các em hiểu “thiện chí” của mình mà không được, cũng tủi thân, cũng có lúc nản lòng. Và rồi tôi vẫn chinh phục được những khó khăn. Động lực ở đâu cũng chẳng biết nữa, lúc ấy có sức trẻ, phần nữa chắc là do hoàn cảnh của tôi không được may mắn, cả bố mẹ đều mất sớm, nên dễ thông cảm với những đứa trẻ khó khăn hơn, vì thế mà thấy yêu trẻ, yêu nghề giáo hơn.  

PV: Khi công tác tại vùng cao đặc biệt khó khăn, cô có bao giờ cảm thấy tủi thân và hối hận về lựa chọn của mình không? Cô từng là giáo viên trẻ nhất huyện tham gia thi giáo viên giỏi tỉnh lúc bấy giờ, phải chăng đó là bước đệm cho rất nhiều danh hiệu khác của cô?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Đúng là đã có những phút nản lòng, tủi thân, nhưng hối hận về lựa chọn của mình thì chưa. dúng Tôi có nhiều động lực để vượt qua những giây phút ấy. Đó là sự ngây ngô đáng yêu ở lũ trẻ. Đó là những thành tích nho nhỏ của học trò. Đó là tình đồng nghiệp ở nơi khó khăn, thiếu thốn. Đó là tuổi trẻ, là nhiệt huyết. Đó còn là sự động viên, chia sẻ. Tôi vẫn luôn nhận được sự quan tâm từ các cấp, nhiều lần được nhận giấy khen của các cấp, bằng khen của tỉnh, của Bộ GD&ĐT, danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp tỉnh; may mắn được nhận học bổng “học không bao giờ cùng” của Hội khuyến học Việt Nam, là đại diện Quảng Ninh được tham dự chương trình 70 năm Bác Hồ ra lời thi đua ái quốc ở Hà Nội… Năm 2010, tôi là một trong năm cá nhân trên cả nước nhận Giải thưởng KoVa với nội dung là "Tấm gương tiêu biểu trong đời sống xã hội" nhờ công tác giúp đỡ học sinh nghèo và tìm ra phương pháp dạy học phù hợp, hiệu quả với học sinh vùng cao. Sự ghi nhận của các tổ chức đoàn thể, của xã hội là niềm vinh dự lớn trong sự nghiệp dạy học của tôi

PV: Xin cô chia sẻ về một kỷ niệm đáng nhớ nhất đối với cô trong suốt khoảng thời gian 9 năm công tác trên vùng cao? 
Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Kỷ niệm đáng nhớ của tôi thì rất nhiều. Vui có, buồn có. Buồn là đã từng có học trò nghèo đi nhặt than bán bị tai nạn và liệt một phần cơ thể, không còn được đến trường nữa và tôi không thay đổi được hoàn cảnh đó. Nhưng em ấy đã nỗ lực để là một người “tàn nhưng không phế”, sau này em đã chăn nuôi, tăng gia sản xuất và tự ổn định được cuộc sống. Đó là những 20/11 nhận những bó hoa dại học sinh thái ven đường còn lem bụi đất, dúi vào tay cô không một lời chúc. Đó là những lần đi bộ đường xa vận động học sinh đi học, bị bố học sinh say rượu đuổi về nhưng vẫn cố nán lại, được học sinh hái mít cho ăn để qua cơn đói, đợi bố em tỉnh rượu vào nói chuyện xin cho em đi học tiếp. Đó là những lần vào lán thợ xây tìm học sinh do đêm đi nhặt than bán, ngày buồn ngủ trốn học…

Về niềm vui, tôi đã từng là một giáo viên vùng cao đầu tiên ở địa phương ôn học sinh giỏi bộ môn Văn đạt giải tỉnh. Ngày đưa học sinh đi thi là cậu học trò cũng vào nhập viện luôn. Sáng hôm sau học sinh vẫn nằng nặc đòi đi thi, hội đồng thi đặc cách cho cô giáo được ngồi trong sân đề phòng học sinh có vấn đề sức khỏe. Trò đã nỗ lực làm bài và đạt giải huyện, giải tỉnh. Đó cũng là một trong những học trò đỗ Đại học đầu tiên của xã. Thành công của học trò chính là niềm hạnh phúc của người thầy.

Tiến gần hơn với nghệ thuật

PV: Bận rộn đứng lớp giảng dạy, cùng với đó là một khoảng thời gian dài cô phụ trách chuyên môn tại phòng giáo dục, tôi đang tò mò cơ duyên nào đã đưa cô đến với nghiệp viết? Có thông tin rằng cô được ví là “cô giáo của những giải thưởng”?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Tôi từng mơ ước trở thành nhà báo, và tôi tạm hài lòng khi tâm niệm lời động viên của một người bạn: “Làm nhà giáo vẫn có thể viết sách, viết báo nhưng là nhà báo dễ đâu mà được gọi là cô, là thầy?”. Tôi là giáo viên dạy Văn, việc viết lách có thể giúp tôi có thêm vốn từ và làm giàu chữ nghĩa cho bản thân. Tôi viết là để rèn luyện. Tôi viết lách từ khi còn đi học. Tôi chăm đọc nên việc viết không quá khó khăn, tôi luôn nghiêm khắc với bản thân và tự nhủ không được phép hài lòng với chính mình. Tôi đã tự thử sức mình ở nhiều lĩnh vực khác nhau như viết truyện ngắn, tản văn, thơ, bút ký… Điều đó sẽ giúp tôi đa dạng cách viết và tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong đam mê của bản thân cũng như để dạy học trò.

Tôi từng tham gia nhiều cuộc thi viết, thi tìm hiểu và đạt giải từ cấp huyện, thành phố, đến cấp tỉnh, cấp trung ương (giải Ba của Bộ Tư pháp cuộc thi tìm hiểu Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, giải Ba cuộc thi tìm hiểu 70 năm lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ninh, giải Nhì cấp tỉnh tìm hiểu 90 năm vinh quang Đảng Cộng sản Việt Nam...). Nói chung giải thưởng viết thì nhiều lắm, nhưng tôi viết hoặc tham gia là vì đam mê, vì trách nhiệm…

PV: Người ta nói “đọc sách có thể không giàu, nhưng không đọc, chắc chắn nghèo”. Sách là người bạn tri thức của con người, là chìa khóa vạn năng và có tầm quan trọng đối với mỗi con người. Vậy, không biết những ý tưởng trong những tác phẩm của cô bắt nguồn từ đâu, chủ đề và thông điệp cô muốn gửi gắm tới bạn đọc là gì?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Hồi nhỏ tôi rất ham đọc sách, tranh thủ mọi lúc mọi nơi. Tất nhiên là ít khi có tiền để mua (trừ khi nhịn ăn), chủ yếu là mượn hoặc đọc ké. Đến bây giờ tôi vẫn nhớ những người bạn từng cấp cho tôi nguồn sách báo để đọc và tôi luôn thầm cảm ơn họ đã làm giàu cho tâm hồn tôi.

Tôi viết về cuộc sống đời thường, về những rung động và cảm nhận xung quanh. Tôi vốn là người nhận được nhiều yêu thương từ mọi người, từ cuộc đời. Tôi luôn mong muốn gửi gắm đến bạn đọc thông điệp về sự yêu thương, về suy nghĩ tích cực sau những nước mắt và khổ đau.

PV: Điều gì đã khiến cô vượt qua những khó khăn trên suốt hành trình vừa qua? Năm 2021 cô được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ là tấm gương tiêu biểu về học và làm theo Bác, với ý nghĩa đó, cô muốn nhắn nhủ gì đến thế hệ trẻ - những mầm non tương lai của đất nước?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Tôi đã nói về động lực. Động lực đôi khi là do chính mình tạo ra. Có những khi đó chỉ là những điều rất nhỏ. Ví dụ như chờ đợi xem một trận bóng, và niềm vui chiến thắng. Có khi đó là một bài viết của mình được độc giả đón nhận và trân trọng. Có khi đó là sự động viên cho những cố gắng của bản thân. Năm 2021, tôi đã nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về học tập và làm theo gương Bác – đó cũng là động lực để tôi biết mình phải sống tốt hơn. Cũng có khi, đó là nụ cười con trẻ, là niềm tin của con khi biết rằng mẹ đang luôn tự sửa mình để là một tấm gương cho con.

Điều muốn nhắn nhủ đến thế hệ trẻ thì rất nhiều tôi vẫn đang hàng ngày gửi gắm trong từng bài giảng. Nhưng rất mong các em sẽ hiểu: Mọi sự cố gắng, nỗ lực và chân thành sẽ luôn được đền đáp xứng đáng. Dám ước mơ và có niềm tin nhất định sẽ thành công. Mỗi người chỉ có một cuộc đời, vậy hãy sống sao cho xứng đáng. Điều đó chính là những trải nghiệm từ hành trình của cá nhân tôi.

Phóng viên: Theo những chia sẻ, tôi được biết cô là một người hâm mộ bóng đá trong nước, để thể hiện tình cảm với tình yêu bóng đá cô đã cho xuất bản tập thơ “Khi bóng đá không chỉ là bóng đá”, cô có thể chia sẻ đôi chút về tác phẩm này được không?

Cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt: Đã từ lâu bóng đá không chỉ đơn thuần là một môn thể thao rèn luyện thể lực, để mang lại niềm vui thông thường. Những thổn thức, rạo rực, những hồi hộp, phấn khích của môn thể thao vua đã khiến cho hàng triệu con người hòa chung nhịp đập. Nước mắt và nụ cười, thất bại và thành công, khi bóng đá Việt Nam đến gần với người hâm mộ, ngọn lửa đam mê trên sân cỏ càng bùng cháy không nguôi. Bóng đá là nơi giúp con người ta biết đứng lên từ thất bại. Và tình yêu bóng đá chảy trong huyết mạch là bầu máu nóng để mỗi người nhận ra rất nhiều những giá trị trong cuộc sống. 

Tập thơ “Khi bóng đá không chỉ là bóng đá” do tôi tập hợp các bài viết trong 5 năm – khi thầy Park Hang Seo dẫn dắt đội tuyển Việt Nam. Đồng thời cũng có một số bài dành tặng bóng đá nữ. Tập thơ với phần bìa minh họa nhận sự hỗ trợ từ con gái, các tranh minh họa do tôi vẽ. Tập thơ có một số bài và phần lời mở đầu được dịch sang tiếng Hàn nhờ sự giúp đỡ của một vị đại sứ tốt bụng – bởi tôi muốn ít nhất khi đến tay thầy Park, thầy sẽ cảm nhận được tình cảm yêu mến của người hâm mộ Việt Nam dành cho thầy. Và cũng thật may mắn khi tôi đã có cơ hội được trao tặng tận tay thầy, được thầy đón nhận rất vui vẻ và trân trọng.

PV: Nghề giáo viên được ví như nghề đưa đò, còn thầy cô như người lái đò qua sông. Các thầy cô luôn nỗ lực hết mình để mang vốn tri thức và kỹ năng quý báu cho học trò làm hành trang vững bước trên con đường thực hiện ước mơ của mình. Bằng tình yêu nghề, mến trẻ, tinh thần sáng tạo trong chuyên môn, thời gian qua cô giáo Nguyễn Thị Nguyệt đã cống hiến sức lực, trí tuệ cùng ngành giáo dục của thành phố Hạ Long ngày càng phát triển vượt bậc, ươm lên những mầm xanh tương lai tươi sáng. Không chỉ vậy, cô còn là tấm gương sáng điển hình của ngành giáo dục Quảng Ninh, luôn ắp đầy những năng lượng tích cực lan tỏa đến mọi người. Cảm ơn sự chia sẻ của cô.